Om de morele ambities achter vrije markten beter te begrijpen, voert deelproject A drie onderzoekslijnen uit:

1. We zullen een verband leggen tussen een opnieuw geïnterpreteerde ‘christelijk-burgerlijke’ cultuur en de opkomst van vrije markten;
2. Er zal expliciet aandacht worden besteed aan het werk van econoom Adam Smith (1723-1790), die door velen wordt beschouwd als de ‘vader van de moderne economie’
3. We zullen ook kijken naar verschillende opvattingen over de menselijke bloei in verschillende tijdperken en religies.

Hieronder meer details over elk van deze drie onderzoekslijnen.

A1. Burgercultuur

A1. Het eerste deel (A1) beoogt het concept van ‘burgerlijke cultuur’ te reconstrueren als een inherent moreel project, dat zijn morele bronnen vooral ontleent aan bepaalde stromingen van het christendom, inclusief haar coöperatieve, ‘andere gerelateerde’ deugden. De onderzoeksvraag voor dit project is:

‘Hoe kunnen nieuwe (niet-Marxistische of post-Marxiaanse) interpretaties van de westerse burgerlijke cultuur als een moreel project ons begrip vergroten van de morele aspiraties achter de opkomst van vrije markten als een sleutelelement van die burgerlijke cultuur?’

A2. Adam Smith

A2. We zullen ook de oorspronkelijke werken van Adam Smith over ethiek en economie onderzoeken in de context van de ‘burgerlijke’ cultuur waarvan hij deel uitmaakte. De nadruk van het project zal in het bijzonder liggen op de protestantse / Schotse presbyteriaanse invloed op zowel de opkomst van de burgerlijke cultuur als Smiths werk. De onderzoeksvraag voor het tweede deel (A2) is

‘Hoe kan een verkenning van de Schots-Presbyteriaanse achtergrond van Adam Smith (zowel theologisch als sociologisch) een nieuw licht werpen op de idealen achter en de morele status van de vrije markt zoals hij die voor ogen had?’

A3. Visies op Menselijke Bloei Floreren

Wat ‘menselijke bloei’ is / wanneer mensen floreren is al millenia een kwestie van reflectie en ervaring. Door de eeuwen heen hebben wereldreligies verschillende – soms convergente, soms uiteenlopende – visies op menselijke bloei ontwikkeld.

Hoe definiëren verschillende religies en wereldbeelden menselijke bloei in relatie tot de markt? En wat zijn hun opvattingen over deugden, ondeugden, menselijke zwakheid en verantwoordelijkheid in dit opzicht?