@book{Verbrugge2018,
title = {Het Goede Leven en de Vrije Markt; Een Cultuurfilosofische Analyse},
author = {Ad Verbrugge and Govert Buijs and Jelle van Baardewijk},
url = {https://www.moralmarkets.org/nl/book/het-goede-leven-en-de-vrije-markt/},
isbn = {9789047709589},
year = {2018},
date = {2018-11-01},
publisher = {Lemniscaat},
abstract = {De vrije markt is overal: ze verspreidt zich over de wereld en haar rol in ons persoonlijke leven is groter dan ooit. We kunnen kopen wat we willen, en het welvaartsniveau was nog nooit zo hoog. Toch dringt zich de laatste tijd steeds meer de vraag op naar de schaduwkanten van de globaliserende markt.Draait alles om geld verdienen en consumeren? En kunnen we ons op de lange termijn wel een dergelijke economische bedrijvigheid blijven veroorloven? Brengt de vrije markt in haar huidige vorm het goede leven dichterbij, of staat ze de verwerkelijking daarvan juist in de weg of misschien beide tegelijk? En wat is dan ‘het goede leven’? Deze laatste vraag is van oudsher een kernvraag binnen de filosofie. Langs het gedachtegoed van filosofen uit alle tijden (van Aristoteles tot Heidegger, van Kant tot Arendt, en van Bentham tot Nussbaum) en aan de hand van hedendaagse boeken en films bespreken Verbrugge, Buijs en Van Baardewijk in dit boek het thema van het goede leven en de vrije markt. Ze zetten aan tot nadenken en maken de weg vrij voor een nieuw perspectief op de vrije markt.},
keywords = {Arendt, Aristoteles, Bentham, consumptie, globalisering, Heidegger, het goede leven, Kant, Nussbaum, vrije markt, welvaart},
pubstate = {published},
tppubtype = {book}
}

@book{deJong2017,
title = {Laat een crisis niet nodig zijn; Pleidooi voor een open debat},
author = {Eelke de Jong},
url = {https://valkhofpers.nl/laat-een-crisis-niet-nodig-zijn
},
isbn = {9789056254933 },
year = {2017},
date = {2017-11-15},
publisher = {Uitgeverij Valkhof Pers},
address = {Nijmegen},
abstract = {Op veel beleidsterreinen bestaat onenigheid over de te volgen koers. Zo overheerst binnen Europa de mening dat de Europese schuldencrisis verkeerd is aangepakt. Over de oplossing daarvan bestaat echter geen eenstemmigheid. De ene groep pleit voor verdere Europese integratie, zoals een minister van Financiën voor het eurogebied. Anderen vinden dat de integratie te ver is gegaan en willen deze juist verminderen. Brexit is van het laatste een extreem voorbeeld. Ook op terreinen als de migratie- en klimaatproblematiek, bestaat overeenstemming over de noodzaak van fundamentele veranderingen. Tegelijk heerst er grote onenigheid over de aard van de te nemen maatregelen. Hoe kan men in een situatie met aanzienlijke meningsverschillen tot een goed besluit komen? Hiervoor is van belang te weten welke factoren ertoe kunnen leiden dat een goed idee wel of niet wordt uitgevoerd.

In dit essay worden aan de hand van enkele gevallen de factoren behandeld die zorgen voor het aanvaarden of afwijzen van beleidsadviezen op economisch gebied. De belangrijkste twee zijn politieke wil of onwil en groepsdenken. Een open debat, waarvoor de auteur pleit, kan de negatieve invloed van deze factoren beperken en bijdragen aan de vorming van weloverwogen besluiten. Laat een crisis niet nodig zijn! Open staan voor andere meningen is in een tijd met veel nepnieuws noodzakelijk.},
keywords = {economisch beleid, open debat},
pubstate = {published},
tppubtype = {book}
}

@article{Buijs2017,
title = {De heilige drie-eenheid van het economisch verkeer},
author = {Govert Buijs},
url = {https://www.tijdschriftcdv.nl/inhoud/?jaar=2017&nummer=3},
year = {2017},
date = {2017-10-01},
journal = {Christen Democratische Verkenningen},
volume = {2017},
number = {3 / herfst},
pages = {44-52},
abstract = {Het economisch verkeer draait bij de gratie van de eerbiediging van een drie-enig contract: het formeel-juridische contract, het vertrouwenscontract en het samenlevingscontract. Het vertrouwenscontract en het samenlevingscontract zijn echter de afgelopen periode verwaarloosd, met alle gevolgen van dien. Er is een vernieuwingsagenda voor (financiële) instellingen en hun personeel nodig die herstel van die contractbreuk beoogt. Net als bij het theologische leerstuk van de drie-eenheid vooronderstelt dit herstel een ommekeer. En als er één inzicht is dat vele wereldreligies en filosofische stromingen delen, dan is het dit: een ommekeer is niet gemakkelijk, maar beslist mogelijk.},
keywords = {contractbreuk, economische transactie, martktransactie, vertrouwen},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}

@article{Bovenberg2017,
title = {Vrijhandel vanuit relationeel perspectief: kansen en bedreigingen},
author = {Lans Bovenberg},
url = {https://www.tijdschriftcdv.nl/inhoud/?jaar=2017&nummer=3},
year = {2017},
date = {2017-10-01},
journal = {Christen Democratische Verkenningen},
volume = {2017},
number = {3 / herfst},
pages = {53-63},
abstract = {Vrijhandel wordt vaak gemotiveerd op basis van het mensbeeld van de rationele en individualistische homo economicus. Deze bijdrage analyseert vrijhandel vanuit een breder, relationeel mensbeeld. Na de introductie van het relationele mensbeeld gaan we in op de zegeningen van vrijhandel vanuit een relationeel perspectief. Vervolgens bespreken we een drietal ontwikkelingen die de internationale handel onder druk zetten. We bezien daarbij een aantal beleidsopties om te voorkomen dat vrijhandel intermenselijke relaties schaadt.},
keywords = {homo economicus, internationale handel, mensbeeld, relaties, relationeel mensbeeld, vrijhandel},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}

@article{Canoy2017,
title = {Globalisering is een zegen, maar transitie is een bitch},
author = {Marcel Canoy},
url = {https://www.tijdschriftcdv.nl/inhoud/?jaar=2017&nummer=3},
year = {2017},
date = {2017-10-01},
journal = {Christen Democratische Verkenningen},
volume = {2017},
number = {3 / herfst},
pages = {100-104},
abstract = {In plaats van globalisering, marktwerking of Europa de schuld te geven van problemen, kan het nieuwe kabinet – met ongetwijfeld het cda in de gelederen – er beter voor zorgen dat de baten van meer openheid en handel eerlijker verdeeld worden. Vooral laagopgeleiden hebben last van de transitieproblemen die samenhangen met globalisering. Die problemen kunnen in samenhang aangepakt worden. De transitieproblematiek expliciet en gedwongen onderdeel maken van de politieke besluitvorming vergroot de kans dat er zinnig beleid ontstaat.},
keywords = {eerlijke verdeling, globalisering, marktwerking, transitie},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}

@article{Verbruggen2017,
title = {Vrijhandelsverdragen en duurzaamheid: een stap vooruit},
author = {Harmen Verbruggen},
url = {https://www.tijdschriftcdv.nl/inhoud/?jaar=2017&nummer=3},
year = {2017},
date = {2017-10-01},
journal = {Christen Democratische Verkenningen},
volume = {2017},
number = {3 / herfst},
pages = {123-130},
abstract = {Vrijhandelsverdragen bieden een mogelijkheid om de spanning tussen milieu en handel te overwinnen, of om de verhouding daartussen in ieder geval beter te laten zijn dan onder het traditionele wto-regime. Wel dienen de onderhandelingen voor vrijhandelsverdragen gebaseerd te zijn op het algemeen maatschappelijk belang. Lobbygroepen voor sectorale belangen en grote multinationale ondernemingen
horen in de onderhandelingen niet de boventoon te voeren. Dat dit toch gebeurd zou zijn, is een verwijt dat nogal eens opklinkt bij de publieke en politieke beoordeling van een vrijhandelsverdrag. Om dit te ondervangen is het raadzaam om de transparantie rondom het onderhandelingsproces te vergroten en meer openheid te verschaffen.},
keywords = {algemeen belang, duurzaamheid, transparantie, vrijhandel},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}

@article{Bovenberg2016,
title = {Relaties en Economie },
author = {Lans Bovenberg and Marcel Canoy},
url = {https://esb.nu/binaries/2001/97/07/bovenberg-canoy-esb4742s-d-068-071.pdf},
year = {2016},
date = {2016-10-13},
journal = {Economisch Statistische Berichten},
volume = {101},
number = {4742S},
pages = {68-71},
abstract = {De export van de krachtige, modelmatige methodologie van economen naar andere wetenschappen vraagt tegelijkertijd om de import van inzichten vanuit deze disciplines. Een meer relationeel mensbeeld is het gevolg : de sociale omgeving vormt waarden en identiteiten, en mensen hechten intrinsiek aan relaties. Een rijker mensbeeld voorkomt welzijnsverlies als gevolg van financialisering, economisering en technocratisering. Het maakt economen ook minder naïef over hun eigen vooronderstellingen.},
keywords = {economische wetenschap, relaties, waarden},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}

@article{vanDamme2016,
title = {Liefde, Geluk en Economische Wetenschap },
author = {Eric van Damme},
url = {https://www.moralmarkets.org/wp-content/uploads/Van-Damme-Liefde_geluk_en_economische_wetenschap.pdf},
year = {2016},
date = {2016-10-13},
journal = {Economisch Statistische Berichten},
volume = {101},
number = {4742S},
pages = {57-61},
abstract = {De economische theorie is gebaseerd op de aanname dat mensen stabiele preferenties hebben en overeenkomstig handelen. Gevoel en emoties zijn in die theorie afwezig. De psychologie leert ons echter dat mensen geen preferenties hebben en vooral door gevoel gedreven worden: we willen gelukkig zijn, maar weten niet hoe dat te worden. Economen zouden zich moeten richten op hoe geluk en liefde vermeerderd kunnen worden.},
keywords = {economische wetenschap, emoties, geluk, liefde, preferenties},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}

@article{Bovenberg2016b,
title = {Liefde als het Hart van de Economie },
author = {Lans Bovenberg },
url = {https://www.moralmarkets.org/wp-content/uploads/Bovenberg-Liefde-als-hart-van-de-economie.pdf},
year = {2016},
date = {2016-10-05},
journal = {M&O: Tijdschrift voor Management en Organisatie},
volume = {70},
number = {3-4},
pages = {92-103},
abstract = {Liefde (gedefinieerd als wederzijdse dienstbaarheid, gericht op win-win) is het hart van de economie als huishoudkunde. Zonder win-win is de meerwaarde van samenwerking niet duurzaam. Dit artikel benut recente empirische en theoretische economische literatuur, om te onderzoeken hoe liefde tot stand komt en wat de relatie is tussen liefde en geluk. Het ontwikkelt een model waarin de empirische relatie tussen liefde en geluk verklaard wordt door een derde factor, namelijk vertrouwen in de kracht van liefde als bron
van geluk. De circulaire economie van geluk, vertrouwen en liefde is kwetsbaar voor de zondeval van ongeluk, wantrouwen en wraak. Daarom is verzoenende liefde onontbeerlijk. Deze zelfopofferende liefde komt weinig voor, maar kan grote invloed uitoefenen op de dynamiek in kleine en grote samenwerkingsverbanden. },
keywords = {economie, liefde, relaties, vertrouwen},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}

@book{Rupert2016,
title = {Kennen, dienen, vertrouwen. Naar de bronnen van de Goldschmeding Foundation voor mens, werk en economie },
author = {Joyce Rupert and Joost W. Hengstmengel and Roelf Haan and Frits Goldschmeding and Paul van Geest and Harry Commandeur},
url = {https://www.boomfilosofie.nl/product/1586/Kennen-dienen-vertrouwen},
isbn = {9789058755988},
year = {2016},
date = {2016-04-12},
publisher = {Boom},
address = {Amsterdam},
abstract = {Kennen, dienen, vertrouwen is de weerslag van een zoektocht naar mensgerichter ondernemen in de 21e eeuw. Voormalig ondernemer en topman Frits Goldschmeding voerde hiertoe gesprekken met diverse wetenschappers over de bronnen van zijn denken over de mens, over werk en over economie.

Steeds stond de vraag centraal: hoe kom je tot een mensgerichtere economie? Uit deze gesprekken kwamen drie basisprincipes naar voren. Ten eerste kijkt de mensgerichte onderneming nadrukkelijk ook naar het belang van haar werknemers en van andere belanghebbenden en dus niet vooral naar de belangen van de eigenaar of aandeelhouders. Ten tweede staat het platoonse en christelijke begrip agapè (caritas of liefde) centraal bij het ondernemen. Agapè ligt ten grondslag aan het kennen, dienen en vertrouwen van mensen in de samenleving. Ten laatste streeft een mensgerichte onderneming ernaar een imperfecte wereld te perfectioneren. Goldschmeding is vooral bekend geworden als de oprichter van Randstad, het op een na grootste uitzendconcern ter wereld.},
keywords = {agape, caritas, maatschappelijk verantwoord ondernemen, stakeholders, vertrouwen},
pubstate = {published},
tppubtype = {book}
}

@book{Bezemer2016,
title = {Economie Draait Niet Om Geld; Relaties als Principe voor een Nieuwe Economie},
author = {Dirk Bezemer and Lans Bovenberg and Marcel Canoy and Helen Toxopeus},
url = {https://www.forumc.nl/publicaties/592-economie-draait-niet-om-geld-relaties-als-principe-voor-een-nieuwe-economie},
isbn = {978-90-5881-869-0},
year = {2016},
date = {2016-03-01},
publisher = {ForumC},
address = {Amersfoort},
abstract = {De economische crisis lossen we niet op met financiële maatregelen. Want: economie draait niet om geld. Dat is een nogal gewaagde stelling. Maar wie dit boek leest, kan niet om die conclusie heen. De auteurs van dit boek hameren ieder vanuit een ander perspectief op hetzelfde aambeeld: economie gaat ten diepste om relaties.

Geld is niet anders dan schuld en schuld is per definitie een relatie, russen personen of tussen een bank een persoon. Alleen kijken naar geld zorgt dat de relaties tussen mensen anonimiseren en vertechniseren. En juist in het erkennen dat economie om schuld en relaties draait, zit de kiem van de oplossing voor de economische crisis. Mensen kunnen meer risico’s nemen als er meer vertrouwen is. Dat vereist wel een investering in de onderliggende relaties: maar het levert economische winst op. Dat is ook zichtbaar in de deeleconomie. Dat is meer dan een mooi ideaal. Delen kan welvaartsverhogend werken. Dit is een kritisch, maar ook een hoopvol boek. Want als we onze economie gaan afmeten aan de intrinsieke relaties die ontstaan, dan zouden na zeven magere jaren zomaar zeven vette jaren kunnen komen.},
keywords = {economische crisis, geld, relaties},
pubstate = {published},
tppubtype = {book}
}

@article{Bovenberg2014,
title = {Economie en het Goede Leven; De Economische Wetenschap in Christelijk Perspectief },
author = {Lans Bovenberg},
url = {https://www.moralmarkets.org/wp-content/uploads/Bovenberg-MO-Economie-en-het-goede-leven.pdf},
year = {2014},
date = {2014-09-01},
journal = {M&O: Tijdschrift voor Management en Organisatie},
volume = {sept/dec. 2014},
number = {5-6},
pages = {49-62},
abstract = {Deze bijdrage bespreekt de relatie tussen de moderne economische wetenschap en het goede leven vanuit een christelijk perspectief. Economen zijn voortdurend op zoek naar manieren om belangen parallel te laten lopen. Markt, overheid, moraal en liefde vullen elkaar daarbij aan. Het ombuigen van de trend om gedrag vooral te sturen met extrinsieke prikkels en expliciete contracten, die intrinsieke motivatie dreigen uit te hollen, vereist liefde als risicodragend kapitaal. Liefde en geluk zijn niet los verkrijgbaar. Twee elementen die in de economische wetenschap centraal staan – verstandig handelen en baatzuchtig en
doelgericht gaan voor geluk – blijken ook in de christelijke traditie terug te komen. Rationaliteit en eigenbelang moeten dan wel voldoende ruim worden geïnterpreteerd – namelijk niet alleen materieel en niet los van anderen. Het goede leven van zowel de koopman als de dominee draait om win-win: om gedeelde vreugde. Er is sprake van eenheid in verscheidenheid.},
keywords = {caritas, christendom, eigenbelang, het goede leven, intrinsieke motivatie, moraliteit, rationaliteit},
pubstate = {published},
tppubtype = {article}
}

@book{Canoy2013,
title = {De triple A econoom; Voorbij cijfers en cynisme},
author = {Marcel Canoy},
url = {https://www.boomfilosofie.nl/product/1223/Triple-A-econoom},
isbn = {9789461055422},
year = {2013},
date = {2013-06-30},
publisher = {Boom},
address = {Amsterdam},
abstract = {In De triple A-econoom betoogt Marcel Canoy dat het denken over de huidige crisis is vastgelopen in een onvruchtbare tweestrijd tussen cijferfetisjisten en cynici. De cijferfetisjisten reduceren economie tot getallen en modellen. Ze worden gehekeld door de cynici, die de bevindingen van de economische wetenschap wegzetten als wereldvreemde abstracties. Canoy introduceert in zijn boek de Triple A-econoom, die met hulp van Aristoteles, Thomas van Aqiuno en Adam Smith het gedachtegoed van economen in een bredere maatschappelijke context plaats en oplossingsgericht is. },
keywords = {Adam Smith, Aristoteles, economische wetenschap, kredietcrisis, Thomas van Acquino},
pubstate = {published},
tppubtype = {book}
}

@book{VanGeestPoorthuisWagenaarWarringa2013,
title = {Vrienden met de Mammon; De levensbeschouwelijke dimensie in de economie },
editor = {Paul van Geest and Marcel Poorthuis and Theo Wagenaar and Alette Warringa},
url = {https://www.moralmarkets.org/wp-content/uploads/VanGeestPoorthuisWagenaarWarringa2013.pdf},
isbn = {9789079578511},
year = {2013},
date = {2013-06-30},
publisher = {Parthenon},
address = {Almere},
abstract = {Is de economie een proces van autonome wetten die zich gedragen als natuurwetten? Of speelt de human factor mee, in de vorm van keuzes, ethische afwegingen, en culturele en religieuze achtergronden?

Lange tijd is aangenomen dat in de marktwerking 'de onzichtbare hand van God' aan het werk is en dat zelfsturing van de economie als vanzelf een goede maatschappij oplevert. Dit roept het beeld op van de economie als een zelfstandig voortbewegende kolos met eigen onveranderlijke wetten. Met deze metafoor is het gemakkelijk om de roep om een rechtvaardiger verdeling en andere ethische eisen vanuit de theologie af te doen als naïef en onrealistisch. En dat terwijl heilige teksten veelvuldig en scherpzinnig spreken over zaken als handel, geldhuishouding, de waarde van arbeid en een eerlijke verdeling van bezit.

Economen beginnen de menselijke dimensies van vrijheid, geweten, begeerte, vertrouwen en verlangen naar geluk meer en meer van invloed te zien op de economie. Kritische geesten menen dat elke economie impliciet een mensbeeld, een maatschappijvisie en zelfs een opvatting over de hoogste waarde herbergt. Hoe kan economie ontmaskerd kan worden in haar dimensie van verborgen levensbeschouwingen?

Ruim twintig auteurs - economen, theologen, een rabbijn, filosofen, sociologen, politici en juristen, allen verbonden aan de Universiteit van Tilburg - houden zich in deze bundel bezig met de verhouding tussen economie en levensbeschouwing. Ze proberen een uitweg te vinden uit twee elkaar bestrijdende extremen: een goddelijke sanctionering van de economie en een al even radicale veroordeling ervan.

De mammon is nu eenmaal een duivelse macht, maar niettemin kun je er vriendschap mee sluiten.},
keywords = {gedragseconomie, wereldvisie},
pubstate = {published},
tppubtype = {book}
}