Door Jeroen Smit

Februari 2017 mislukt de poging van Kraft Heinz om voor 135 miljard euro Unilever te kopen. Een bedrijf dat stelt op de wereld te zijn om geld te verdienen heeft volgens Paul Polman geen bestaansrecht. De CEO van Unilever weigert voor een paar miljardairs te werken. Bedrijven moeten een force for good zijn, werken voor de miljarden mensen die niks hebben.
Overheden en goededoelenorganisaties dragen Polman op handen, maar het vertrouwen van analisten en beleggers is dun. Dat goede is nauwelijks in hun rekensommen te vangen. De beloofde verkoopverdubbeling van Dove en Magnum wel. Maar hoe duurzaam is dat?
Zijn poging om Unilever een veilige Nederlandse haven binnen te loodsen, zo de Brexit te ontvluchten en bescherming tegen op snelle winst gerichte aandeelhouders te zoeken, loopt uit op een drama. Balancerend tussen het geld en het goede loopt Polman, meer ‘priester’ dan CEO, te ver voor de troepen uit.
De wereld snakt naar een bedrijfsleven dat zich over de grote vraagstukken van deze tijd, zoals het veranderende klimaat, ontfermt. Het Grote Gevecht laat op meeslepende wijze zien dat we daarvoor allemaal een grote draai moeten maken. Zo kan de ziel van het kapitalisme worden gered.
"In zijn nieuwe boek, dat deze dinsdag verschijnt, volgt de auteur de loopbaan van Polman van zijn opkomst tot het rommelige einde van zijn leiderschap, eind vorig jaar. De geschiedenis van Unilever, het levensmiddelenconcern dat de geboren Twentenaar tien jaar lang leidde, zit daar uitgebreid in verweven. Smit gebruikt daarbij een voor hem welbekende werkwijze. Hij voerde in twee jaar tijd gesprekken met 163 bronnen in en rond het bedrijf. Smit vertelt niet wie hij wel en niet heeft gesproken, hij vertelt als een alwetende verteller, op een vlotte en tegelijkertijd uiterst gedetailleerde wijze. [...] Het vuur waarmee Polman dat gevecht in die eerste jaren aangaat, is ontroerend beschreven. [...] Sommige collega’s stellen vast dat Polman misschien toch priester had moeten worden: „Hij is verslaafd geraakt aan de kansel.” Op dit punt verliest het boek van Smit aan spanning, door de vele toespraken over duurzaamheid en plannen en cijfers die op elkaar volgen. Daardoor kan de lezer zich misschien gemakkelijk verplaatsen in de critici die steeds vermoeider raken door Polmans 'evangelische enthousiasme', maar het verhaal wordt er af en toe wat stroef van. [...] Zodra het Amerikaanse Kraft Heinz Polman en Unilever overvalt met een overnamebod, keert de thrillerachtige stijl van de eerste hoofstukken echter meteen terug. Dan ziet Polman dat hij te stug is geweest, dat zijn levenswerk in gevaar komt. Altijd dacht de topman dat hij het goede kon doen en dat het geld dan vanzelf kwam. Nu ziet hij dat het omgekeerd is: zonder geld had hij zich nooit zo op het goede kunnen storten."
Relevante Links
- "Paul Polman: duurzaamheidspaus en soepzakheiland" - artikel op Follow the Money dat aan de hand van dit boek en een ander boek de vraag bespreekt hoe groen Unilever is (9 januari 2020)
- "Unilever had het beter kunnen doen, blijkt uit dit boek over Paul Polman" - artikel in Trouw (22 okt. 2019) dat korte indruk geeft van de inhoud van het boek
- "Hoe Unilever-topman Paul Polman, de ‘Bono van het bedrijfsleven’, van zijn voetstuk viel" - interview met de auteur in De Volkskrant (22 okt. 2019)
Over Jeroen Smit
Jeroen Smit (1963), bedrijfskundige en voormalig hoogleraar journalistiek, doet al dertig jaar onderzoek naar leiderschap in het bedrijfsleven. Van zijn boeken over Ahold (Het Drama Ahold, 2004) en ABN Amro (De Prooi, 2008) werden meer dan 350.000 exemplaren verkocht. Ze werden bekroond als ‘Managementboek van het Jaar’, ‘Journalistieke boek van het jaar’, ‘Beste onderzoeksjournalistiek’. Van De Prooi werden een toneelstuk en een tv-serie gemaakt. Smit ontving de Machiavelliprijs, omdat hij de oorzaken van de economische crisis voor een breed publiek toegankelijk wist te maken.