(1) Het Einde van Homo Economicus | Mieke Meurs | TEDxAUBG (2017)
Volgens econoom Mieke Meurs “slagen economen er niet in om grote recessies of zelfs kleinere economische gebeurtenissen te voorspellen. Dit falen kan te maken hebben met een belangrijke veronderstelling die centraal staat in de meeste modellen – dat mensen zich gedragen als ‘homo economicus’, een hyperrationele, nauw egoïstische economische persoon.” In dit praatje – zie video bovenaan deze post – “bespreekt Meurs recent werk in heterodoxe en feministische economie dat suggereert dat deze veronderstelling ongegrond is. Mensen zijn over het algemeen niet van het type ‘economicus’, noch kunnen ze worden gegeneraliseerd als ‘homo’. Het vervangen van de fundamentele aanname van de ‘homo economicus’ door dat van ‘socialem personarum’ (sociale personen) is essentieel als economen economische en sociale resultaten beter zouden moeten voorspellen” (mijn vertaling van de videobeschrijving op YouTube).
(2) De Economie van Goed en Kwaad | Tomáš Sedláček | WORLD.MINDS (2012)
In dit praatje reflecteert econoom Tomáš Sedláček, auteur van De Economie van Goed en Kwaad (2013), kritisch op de rol van groei in economische theorievorming en in onze economieën. Hij gaat kort in op de bronnen van groei, de relevantie ervan voor marktdemocratieën, en op hebzucht en consumptie. Zijn belangrijkste punt is dat de fetisjisering van groei een groot probleem is geworden. We dachten dat we schulden konden beheersen, beweert hij, maar het blijkt dat deze ons juist controleren. Geen TEDx-talk, maar een Worlds.Minds-praatje – die een vergelijkbaar formaat lijken te hebben. Wees geduldig, want het kost de spreker ongeveer 4 minuten om op het onderwerp ‘economie’ te komen.
(3) De Economie van Geluk | Mark Anielski | TEDx St Albert (2011)
Econooom en consultant Mark Anielski wil een economie die is gebaseerd op iets anders dan het streven naar groei. Daarvoor, meent hij, hebben we een nieuwe manier nodig om de balans op te maken. Voor hem zou geluk of welzijn het sleutelbegrip moeten zijn in onze inspanningen om “te meten wat ertoe doet“. In deze lezing bespreekt hij vijf “bronnen van echte rijkdom”: menselijk kapitaal, sociaal kapitaal, natuurlijk kapitaal, gebouwd kapitaal en financieel kapitaal. Anielski is de auteur van The Economics of Happiness: Building Genuine Wealth (2007) en, meer recent, An Economy of Well-being; Common-Sense Tools for Building Genuine Wealth and Happiness (2018).
.
(4) Wat als het Collectieve Goed het Doel Was van de Economie? | Christian Felber | TEDxVienna (2015)
Voor econoom Christian Felber is het onderscheid tussen middelen en doelen erg belangrijk. Groei kan niet het doel van de economie zijn, maar wat is dat dan wel? Hij pleit voor een holistische benadering van de economie, waarbij economie verbonden is met ethiek, gevoelens, democratie en natuur. Zaken moeten het collectieve goed dienen, maar in tegenstelling tot Adam Smith gelooft hij niet dat er een onzichtbare hand bestaat die dit realiseert. Daarom heeft hij de ‘common good balance sheet’ ontwikkeld, waarmee bedrijven ter verantwoording kunnen worden geroepen. Hij stelt voor om de score van bedrijven te koppelen aan belastingen, tarieven en andere maatregelen, zodat de prijzen van producten beter de mate weergeven waarin ze aan ethische normen voldoen. En tenslotte demonstreert hij kort een proces van ‘soevereine democratie’, dat volgens hem kan helpen een economie voor het algemeen belang te realiseren. Je kunt meer lezen over deze ideeën in Felbers boek, Change Everything; Creating an Economy for the Common Good, voor het eerst gepubliceerd in 2015 en grondig herzien in 2019.
(5) Waarom het Tijd is voor ‘Donuteconomie’ | Kate Raworth | TEDxAthens (2014)
Econome Kate Raworth schetst ook een alternatieve visie op economie in haar boek Donuteconomie; In Zeven Stappen naar een Economie voor de 21ste Eeuw (2017). In dit praatje betoogt ze dat standaard macro-economische analyse vier fundamentele tekortkomingen heeft, namelijk dat het niet erkent dat:
- Onze economie diep ingebed is in onze natuurlijke omgeving;
- Niet al het werk wordt betaald, zoals het zorgwerk dat veel vrouwen doen;
- Mensen samen veel waarde creëren die geen inkomsten oplevert;
- Rijkdom zich steeds meer opstapelt in de handen van een kleine elite.
Waar ze naar streeft, is een economie die de natuurlijke grenzen van onze planeet niet overschrijdt, terwijl wel de basisbehoeften voor iedere mens gerealiseerd worden.
Series "TEDx Praatjes over de Ethiek van Bedrijven & Economie":
Heb je 10 tot 20 minuten over foor een shot kennis of inspiratie? Bekijk een van de TEDx praatjes die we geselecteerd hebben op het gebied van bedrijfsethiek en de ethiek van economie. Alle videos in deze serie, te filteren per onderwerp, kunnen ook gevonden worden op https://www.moralmarkets.org/resources/tedx-talks/
Articles in this series:
- Economie Opnieuw Doordacht; 5 TEDx Praatjes (en 4 Boeken)
- Economische Groei; 4 TEDx Praatjes
- Het Bedrijfsmatige Argument voor Duurzaamheid; 4 TEDx Praatjes
- ‘Conscious Capitalism’ of Bewuste Bedrijfsvoering – 4 TEDx Praatjes
- Ethisch Consumeren – 4 TEDx Praatjes
- ‘Purpose’ in het Bedrijfsleven – 3 TEDx Praatjes
- Bedrijfsethiek – 4 TEDx Praatjes
- Voor of Tegen de Vrije Markt? – 4 TEDx Praatjes
- De Aard van Kapitalisme – 4 TEDx Praatjes
